واکاوی همدید رخداد گردوغبار بهاره در غرب ایران

نویسندگان

فرامرز خوش اخلاق

محمد سعید نجفی

مهدی صمدی

چکیده

غرب و جنوب‎غرب ایران، به‎دلیل همجواری با پهنه‎های وسیع بیابانی عراق و شمال عربستان، به‎طور پیوسته در معرض پدیده‎ی گردوغبار قرار دارد. در این مطالعه به‎منظور تعیین دوره‎های مورد مطالعه، از داده‎های پدیده‎ی گردوغبار و میزان دید افقی در دوره‎ی زمانی 2000 تا 2011 و تصاویر ماهواره‎ای سنجنده‎ی مادیس استفاده شد. سپس برای شناسایی الگوهای همدید حاکم در زمان رخداد گردوغبار در فصل بهار با انتخاب 15 دوره رخداد گردوغبار در فصل بهار، داده‎های شبکه‎بندی‎شده‎ی دما، فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، نم ویژه و نسبی، سرعت قائم، مؤلّفه‎ی باد زناری (u) و نصف النهاری (v)، برای ترازهای متفاوت از ncep/ncar تهیّه و پس از تولید نقشه و پردازش‎های آماری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. الگوهای همدید انتشار گردوغبار در فصل بهار در غرب ایران، به سه الگوی پویا، گرماپویا و گرمایی گروه‎بندی می‎شوند. در الگوی پویا، سیستم‎های مهاجر بادهای غربی در شکل‎گیری گردوغبار، نقش تعیین کننده‎ای دارند. بدین صورت که شکل‎گیری ناوه غربی، الگوی بندالی زوجی یا بندالی اُمگایی در تراز میانی و پیرو آن، ایجاد مرکز همگرایی سطحی و کنش دو مرکز واگرایی بالایی و همگرایی سطحی، همراه با جبهه‎زایی در منطقه، موجب تشدید ناپایداری‎ها و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران شده که به‎دلیل عدم تغذیه‎ی رطوبتی کافی، گردوغبار ایجاد می‎شود. در الگوی گرماپویا، گردوغبار هم تحت تأثیر شرایط حرارتی سطح زمین در عرض‎های پایین در کشور عربستان ایجاد می‎شود و هم در اثر نفوذ ناوه غربی در تراز میانی جو در عرض‎های بالاتر که حاصل آن، افزایش ناپایداری در کشور عراق است. الگوی گرمایی مربوط به اواخر فصل بهار بوده که پُرفشار جنب‎حارّه، پدیده‎ی غالب جوّ بالا در عرض‎های پایین به‎شمار می‎رود و گردوغبار در اثر شکل‎گیری کم‎فشارهای گرمایی و افزایش سرعت باد در مناطق خشک مجاور ایران ایجاد می‎شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

واکاوی رخداد و الگوهای همدید موج‌های سرمایی ایران

موج‏های سرمایی از رویدادهای فرین دمایی هستند که در آن‏ها مقادیر غیرمعمول دمای کمینه مشاهده می‏شود. این موج‏ها در دورة سرد سرما و در دورة گرم سال خنکی هوا را در پی خواهند داشت. هدف از پژوهش حاضر مطالعة موج‏های سرمایی- خنک ایران و تحلیل همدید الگوهای گردشی ایجادکنندة آن است. ازاین‏رو، با استفاده از داده‏های کمینة دمای روزانه (ERA-Interim -ECMWF) در دورة 2004-2013 و محاسبة نمرة استاندارد آن‏ها، نا...

متن کامل

واکاوی آماری-همدید بارش‌های سنگین جنوب و جنوب غرب ایران

در این پژوهش از داده­های بارش روزانه 17 ایستگاه منتخب در جنوب و جنوب غربی ایران طی بازه زمانی 2015-1986 و از مجموعه داده­های مراکز ملی پیش بینی محیطی/ مرکز ملی تحقیقات جوی (NCEP/NCAR) با قدرت تفکیک مکانی 2.5 در2.5 طول و عرض جغرافیایی استفاده شد. همچنین برای جدا کردن روزهای همراه با بارش سنگین از شاخص صدک 95 استفاده شد که با در نظر گرفتن وقوع رخداد در 50% ایستگاه­ه...

متن کامل

واکاوی ترمودینامیک و همدید بارش‌های استثنایی بهاره و نقش ارتفاع ابر در رخداد بارش ها در شیراز

در این پژوهش نخست بارشهای سنگین بهاره (بارشهای بیش از 30 میلی‌متر با بیشترین مجموع بارش در بازه زمانی 1335-1391) شهر شیراز مورد بررسی و سپس دو مورد از شدیدترین آنها شناسایی گردید. به منظور تحلیل رخداد بارشها داده‌های نمایه های ناپایداری مختلف و دادههای فشار سطح دریا و ارتفاع سطح پانصد هکتوپاسکال، مولفه مداری و نصف‌النهاری باد، امگا و دادههای ارتفاع ابر، بررسی گردید. نتایج نشان میدهد عامل اصلی ا...

متن کامل

تحلیل همدید فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در زمان رخداد بارش‌های سنگین شمال غرب ایران

در این پژوهش با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی، فراوانی تابع همگرایی شار رطوبتدر زمان رخداد بارش­های سنگین شمال غرب ایران بررسی شد. 106 روز از سنگین­ترین بارش­های شمال غرب ایران از پایگاه داده بارش روزانه کشور، بر اساس آستانه بالای 99 درصد، جهت مطالعه انتخاب شد. فراوانی تابع همگرایی شار رطوبت در محدوده صفر تا 120 درجه طول شرقی و صفر تا 80 درجه شمالی در 6 سطح 500، 600، 700، 850، 925 و 1000 هکت...

متن کامل

واکاوی ترمودینامیک و همدید بارش های استثنایی بهاره و نقش ارتفاع ابر در رخداد بارش ها در شیراز

در این پژوهش نخست بارشهای سنگین بهاره (بارشهای بیش از 30 میلی متر با بیشترین مجموع بارش در بازه زمانی 1335-1391) شهر شیراز مورد بررسی و سپس دو مورد از شدیدترین آنها شناسایی گردید. به منظور تحلیل رخداد بارشها داده های نمایه های ناپایداری مختلف و دادههای فشار سطح دریا و ارتفاع سطح پانصد هکتوپاسکال، مولفه مداری و نصف النهاری باد، امگا و دادههای ارتفاع ابر، بررسی گردید. نتایج نشان میدهد عامل اصلی ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای طبیعی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-630X

دوره 44

شماره 2 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023